UNIBERTSOA

ESKEMA:

1.- UNIBERTSOA ETA EGUZKI SISTEMA

1.- UNIBERTSOA. ANTZINAKO ETA ORAINGO USTEAK      

Teoria geozentrikoa: Lurra Unibertsoaren erdian

Teoria heliozentrikoa: Eguzkia Unibertsoaren erdian

2.- UNIBERTSOAREN SORRERA ETA OSAGAIAK       

            Galaxiak (Esne Bidea) 

            Izarrak (Eguzkia)

            Planetak (Lurra)

            Sateliteak (Ilargia)                   

3.- TAMAINAK ETA DISTANTZIAK UNIBETSOAN

            Unitate astronomikoa: Lurretik Eguzkirainoko distantzia (150 milioi km)

            Argi-urtea: argiak urte betean egindako distantzia (9,5 bilioi km)

4.- EGUZKI SISTEMA

            Izarra: erdian

                        Eguzkia: Hidrogeno eta Helioz osatuta

            Planetak: Eguzkiaren inguruan

                        Barnekoak, harritsuak: Merkurio, Artizarra, Lurra, Marte

                        Kanpokoak, gasezkoak: Jupiter, Saturno, Urano, Neptuno

            Planeta nanoak:

                        Pluton

            Gorputz txikiak:

                        Asteroideak

                        Kometak

            Astroen bi higidura:

                        Errotazioa: bere buruaren inguruan

                        Translazioa: beste baten inguruan

5.- BARNEKO PLANETAK

            Merkurio: sateliterik gabe, atmosferarik gabe, muturreko tenperaturak

            Artizarra: sateliterik gabe, karbono dioxidozko atmosfera, kontrako biraketa

            Lurra: satelite bakarra (ilargia), nitrogeno eta oxigenozko atmosfera

            Marte: bi satelite, karbono dioxidozko atmosfera urria, tenperatura baxua

6.- KANPOKO PLANETAK

            Jupiter: handiena, satelite asko

            Saturno: eraztun-sistema ikusgarria

            Urano: errotazio ardatza horizontala

            Neptuno: txikiagoa

7.- ASTEROIDEAK ETA KOMETAK

            Asteroideak: tamaina askotako gorputz harritsuak

                        Asteroide gerrikoan: Marte eta Jupiterren artean

                        Kuiperren gerrikoan: Neptunoren haratago

            Kometak: izotzez eta harri zatiz osatuak, Eguzkitik hurbiltzean adatsa

                        3. gerrikoa: Oort hodeia

                       

8.- UNIBETSOAREN EZAGUTZA HISTORIAN ZEHAR

            XVI. mendera arte, fantasia

            XVI. mendean, Koperniko: teoria heliozentrikoa

                        Brahe: planeten higiduraren behaketa

                        Kepler: planeten orbitak matematikoki kalkulatu

            XVII. mendean, Galileo: teleskopio

            XVIII. mendean, Galle: Neptuno aurkitu

            XX. mendean: irrati-teleskopio eta espazio-zundak

            Gaur egun: Hubble teleskopioa
MAPA KONTZEPTUALA: